Stichting Oktober 44 en Stichting Samen Verder Putten: waar staan zij voor?
Putten heeft een bijzonder oorlogsverleden, maar de manier waarop Putten, na de oorlog met dat verleden is omgegaan is werkelijk uniek in Nederland en daarbuiten. Wie herinnert zich niet discussie over wel of niet samen met Duitsers herdenken? Puttenaren herdenken al sinds 1950 samen.
Verschillende Puttense organisaties en inwoners houden zich meer of minder intensief bezig met het verhaal van Putten, het is een geschiedenis die tot op de dag van vandaag in het collectieve geheugen van ons dorp is gegrift en in belangstelling toeneemt.
Stichting Oktober 44
De Stichting Oktober 44 heeft als doel het levend houden in een geest van verzoening overeenkomstig de Heilige Schrift van de oorlogsgeschiedenis van 1940-1945, in het bijzonder de gebeurtenissen rondom de razzia van 1 en 2 oktober 1944 en de gevolgen daarvan. De Stichting zet sinds oktober 1982 het werk van het voormalig Brugcomité, dat sinds 1974 actief was, voort. Daarbij wordt zij gesteund door haar sympathisanten.
Het onderhouden van contacten tussen Putten en de Duitse kampen, met name Ladelund, is de basis geweest voor het werk van de Stichting Oktober 44. Met Ladelund is in de loop der jaren een nauwe band opgebouwd.
In 1992 heeft de Stichting Oktober 44 de Gedachtenisruimte gebouwd en sindsdien in beheer.
Zij heeft al jaren contacten met concentratiekampen waar de razziaslachtoffers zijn geweest, zoals Neuengamme en begraafplaatsen waar zij zijn begraven.
De Stichting onderhoudt ook contacten met nabestaanden en bezoekt met hen de graven van hun dierbaren.
Daarnaast organiseert de Stichting jaarlijks indrukwekkende herdenkingsreizen.
Al vele jaren organiseert de Stichting Oktober 44 rondom de razziaherdenking een dag voor alle basisschoolleerlingen van de groepen 8 in Putten, met speciaal daarvoor gemaakt lesmateriaal. Zo krijgt ieder kind in Putten het verhaal van de razzia mee en ontvangt het het boek van Else Flim: Putten Niet zomaar een dorp.
Verder zijn er verschillende monumenten gerealiseerd in binnen- en buitenland.
Er is door de Stichting Oktober 44 veel onderzoek gedaan in binnen- en buitenlandse archieven. Daardoor heeft zij een groot archief kunnen opbouwen met gegevens van de weggevoerden en getuigenverklaringen en is er beeldmateriaal verzameld.
Omdat hierdoor veel materiaal voorhanden is, kunnen nabestaanden op deze manier antwoord krijgen op vragen die er nog steeds leven.
Ook heeft de Stichting als een van de eersten toegang gekregen tot het ITS in Bad Arolsen, waar gegevens van miljoenen oorlogsslachtoffers liggen opgeslagen. Van sommige oorlogsslachtoffers waren hier nog persoonlijke bezittingen aanwezig. Via de Stichting Oktober 44 hebben familieleden van razziaslachtoffers deze teruggekregen.
De Stichting verzorgt in het hele land lezingen en geeft in Putten rondleidingen.
Op deze manier is de Stichting Oktober 44 zeer actief voor jongeren en ouderen om de geschiedenis van de razzia levend te houden.
Stichting Samen Verder Putten
Een groep enthousiaste Puttenaren heeft de afgelopen jaren met elkaar nagedacht over het op een vernieuwende manier invulling geven aan het vieren van vrijheid, waarbij het unieke verhaal van Putten en vooral de naoorlogse gebeurtenissen de inspiratie vormen..
Het naoorlogse verhaal van ontstane vriendschappen tussen het Duitse Ladelund en het Nederlandse Putten is minder bekend dan het verhaal van de razzia, maar verdient om uitgedragen te worden als inspiratiebron voor vrede en vrijheid.
Vanuit deze gedachte is in 2015 de Putten Ladelund-loop met als thema “Dankbaar voor vergeving en verzoening” georganiseerd, in 2016 het Sportweekend met Ladelunders en Puttenaren met als thema “Hand in Hand” en in 2017 de speurtocht naar de auto die bij de aanslag is gebruikt.
In 2017 is verder een onderbelichte gebeurtenis onder de aandacht gebracht door het realiseren van het monument Sarah, ter herinnering aan het Joodse Werkkamp in 1942 op de Vanenburg.
Omwille van juridische, financiële en organisatorische redenen hebben wij in 2017 besloten onze activiteiten onder te brengen in de door ons opgerichte Stichting Samen Verder Putten.
Wij zien bij de verschillende herdenkingen en bijeenkomsten dat het aantal ooggetuigen en overlevenden snel afneemt en de belangstelling bij de jongere generaties er zeker is, maar verandert.
De Stichting werkt daarom aan nieuwe vormen om de lessen uit oorlogen aan nieuwe generaties door te geven. Ook te werken aan ontmoeting en verbroedering. De oorlogsgeschiedenis van Putten gedurende de bezettingsjaren 1940-1945, in het bijzonder de gebeurtenissen op een 1 en 2 oktober 1944 en de wijze waarop Putten na de oorlog met dat verleden is omgegaan, spelen daarbij een belangrijke rol.
Behalve dat de Stichting zelf activiteiten organiseert, biedt zij anderen, zowel individuele initiatiefnemers als organisaties de mogelijkheid om gebruik te maken van onze Stichting als platform voor het organiseren van activiteiten.
Het eerste project van onze Stichting omvatte het plan voor de aanleg van een nieuwe ontmoetingstuin in Ladelund. Deze tuin is door vrijwilligers ontworpen, de benodigde gelden zijn bij elkaar gebracht door crowdfunding, sponsoring van verschillende bedrijven, kerken uit Putten en Ladelund. De tuin is in april jl. gerealiseerd door vele Puttenaren in leeftijd variërend van 15 tot 85 jaar, van wie er velen voor het eerst in Ladelund zijn geweest, maar ook met Ladelunders, die voor het eerst deel hebben genomen aan een gemeenschappelijke activiteit.
Een volgend project hoeft zeker niet te maken hebben met de razzia. Stichting Samen Verder Putten organiseert in 2019 een Herinnerit. Tijdens deze toertocht worden tal van oorlogsmonumenten in de regio aangedaan. De opbrengt van deze rit komt ten goede aan de Dag van de Dementie van 21 september 2019.
Daarnaast zijn er plannen om, in samenwerking met tal van regionale organisaties, een permanente looproute op te zetten tussen de regio Arnhem en de regio Noord-West Veluwe, om daarmee aandacht te geven aan de evacuatie, naar onder andere Putten, ten gevolge van de slag om Arnhem in September 1944.
Op World Holocaust Memorial Day, 27 januari 2020, organiseert de Stichting een herdenking bij het monument Sarah bij Kasteel De Vanenburg.
Ook andere oorlogen dan de Tweede Wereldoorlog hebben onze aandacht.
Stichting Oktober 44 en Stichting Samen Verder Putten
Beide Stichtingen hebben in de doelstelling raakvlakken waar het de razziageschiedenis betreft. De intentie is om daar waar mogelijk met elkaar samen te werken. Door de oorlogsgeschiedenis niet te vergeten, beseffen wij des te meer dat vrede en vrijheid kostbaar zijn.
www.oktober44.nl
www.stichtingsamenverderputten.nl