Achtdaagse reis naar Lidice in Tsjechië, het voormalige concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk, het Adelaarsnest in Berchtesgaden en het voormalige concentratiekamp Dachau in Duitsland.
Vrijdag 10 juni 2005
Vandaag is de eerste dag van onze reis. Het wordt een lange dag want vandaag zullen we met de bus afreizen naar Kladno in Tsjechië. Voor iedereen is het vroeg dag want om 05.00 uur zullen we, vanaf de parkeerplaats bij de Nieuwe Kerk in Putten, vertrekken. Het gezelschap bestaat uit 49 personen waarvan de helft voor het eerst een reis zal meemaken. Als de koffers zijn ingeladen en iedereen zijn plaats heeft ingenomen vertrekken we richting Arnhem en gaan via de A12 richting Oberhausen. Op de parkeerplaats bij de Raststätte Hünxe-West, bij Wesel, wordt van chauffeur gewisseld en neemt Eric Westerhof het stuur over. Hij zal het verdere van de reis onze chauffeur zijn. Het is 07.00 uur als we onze reis naar Tsjechië vervolgen. Al snel komen de gesprekken op gang en er ontstaat een ontspannen en gezellige sfeer in de bus. Als we weer geruime tijd hebben gereden, het is inmiddels 09.15 uur, wordt er in de buurt van Kassel een korte stop van ca. 30 min. gehouden om wat te gebruiken en de benen te strekken. Hierna gaan we weer verder richting Tsjechië en de reis gaat zeer voorspoedig. Na opnieuw een pauze gaan we via Chemnitz naar de Tsjechische grens. Omdat Tsjechië sinds kort lid is van de EU is de wachttijd bij de grens, in tegenstelling tot voorgaande jaren, tot een minimum beperkt en kunnen we na een passencontrole weer verder rijden. We rijden via de bekende route naar het hotel “La Park” in Kladno waar we om ca. 18.15 uur aankomen. De kamers worden toegewezen en iedereen gaat naar zijn kamer om zich wat op te frissen. Om 19.30 uur zullen we gezamenlijk het diner gebruiken. Na het diner blijft men nog gezellig napraten en na verloop van tijd wordt het steeds rustiger omdat iedereen, na deze lange dag, zijn kamer opzoekt om van de nachtrust te gaan genieten.
Zaterdag 11 juni 2005
Het belangrijkste doel van de tweede dag van onze reis zal zijn het bijwonen van de herdenking bij de monumenten in Lidice ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de verschrikkelijke gebeurtenissen op 10 juni 1942. Na het ontbijt vertrekken we naar Lidice waar we de herdenking, die om 10.00 uur begint, zullen bijwonen. In Lidice aangekomen moeten we een eindje lopen om bij de vallei te komen waar het oude dorp Lidice heeft gestaan. Bij het betreden van de vallei, waar ooit het oude Lidice lag, verstommen als vanzelf de stemmen. Wie er spreekt doet dat zacht. Vanaf het museum gezien staat iets naar links, bijna beneden in de vallei, het kruis van ruwe boomstammen met een ring van prikkeldraad eraan dat het massagraf van de 173 geëxecuteerde mannen markeert. Hoewel de hele vallei onherkenbaar werd veranderd – Lidice moest immers worden uitgewist – konden na de oorlog toch de fundamenten van Horáks boerderij worden blootgelegd. Tussen de keldermuren beleefden de mannen hun laatste uren, voordat ze naar buiten moesten komen om voor het vuurpeloton te treden. Tegen 10.00 uur gaan we naar het monument(kruis) om de kransleggingen bij te wonen. Dit gebeurt, net als vorige jaren, heel officieel. Soldaten van het Tsjechische leger leggen de kransen en de bloemstukken neer, gevolgd door vertegenwoordigers van degenen die op het lint van de krans/bloemstuk vermeld staan. Dit alles wordt muzikaal begeleid door het muziekkorps van het Tsjechische leger. Namens de Stichting Oktober 44 wordt de krans gelegd door Evert de Graaf en Gert van Dompseler. Na de kransleggingen worden er enkele toespraken gehouden. Na de toespraken wordt de plechtigheid door een geestelijke afgesloten met het “Onze Vader”.
Hierna gaan we naar het monument ter nagedachtenis aan de 82 kinderen, uit het dorp, die omgekomen zijn. De beeldengroep is zo opgesteld, dat de kinderen uitkijken over de vallei waar eens het oude Lidice heeft gestaan. Als iedereen van onze groep aanwezig is wordt, door Janny van Roon en Vera Veskova, een krans gelegd bij de kinderen die door de Stichting Oktober 44 zijn geschonken. Hierna worden de twee coupletten van het Wilhelmus gezongen. Zeer indrukwekkend is het te zien hoe de beeldhouwer van ieder kind alles tot in detail heeft weten weer te geven. Ontroerend zijn de gezichtsuitdrukkingen van de kinderen, deze geven bij de verschillende kinderen de hulpeloosheid weer. Ook zien we hoe ze steun bij elkaar zoeken. Al met al is het iedere keer weer een emotionele en ontroerende ontmoeting met deze kinderen. Er wordt nog wat nagepraat waarna we, via de rozentuin, naar het dorp teruglopen om naar het gebouw van de Lidice-Galerie, het vroegere Kulturhaus, te gaan. Hier zal een film, in het Nederlands, worden vertoond, van de gebeurtenissen in 1942. De Gedachtenisruimte is momenteel niet toegankelijk omdat er een verbouwing plaatsvindt.
De rozentuin is enkele jaren geleden door Duitse jongeren uit Berlijn helemaal opgeknapt. Zij konden de verwaarloosde staat, waarin de tuin toen verkeerde, niet langer accepteren en besloten, als een soort verzoeningspoging met de plaatselijke bevolking, de tuin op te knappen. Sindsdien is er, tussen hen, een goede band ontstaan. In de rozentuin staat ook een muur waarop de plaatsnamen, o.a. Putten, staan vermeld waar in de Tweede Wereldoorlog gruwelijkheden, zoals in Lidice, hebben plaatsgevonden. Eerder op de dag is afgesproken dat we begin van de middag naar de stad Praag zullen vertrekken voor een bezoek aan deze prachtige stad. Als iedereen zijn plaats in de bus heeft ingenomen we vertrekken richting Praag. In Praag aangekomen zet de chauffeur ons af bij de Joodse wijk en spreken af dat we om 17.30 uur weer naar het hotel vertrekken. Voor degenen die dat willen zal er een gids komen voor een rondleiding door de stad. Anderen gaan op eigen gelegenheid een wandeling door de stad maken. Tegen half zes verzameld men zich bij het vertrekpunt waarna de bus naar de kerk van de H. Cyrill en Methodius gaat om nog enkele reisgenoten op te halen. In deze kerk is de crypte waar de verzetstrijders zich verscholen hadden die de aanslag op Heydrich hadden gepleegd. Hun daad was de aanleiding voor de uitroeiing en vernietiging van Lidice. Als we weer bij hotel aankomen krijgen we tot 19.30 uur tijd voor onszelf. Meerderen maken van de gelegenheid gebruik om nog een tijdje heerlijk buiten op het terras te gaan zitten. Om 19.30 uur wordt gezamenlijk het diner gebruikt. Na het diner worden de belevenissen en ervaringen van die dag uitgewisseld op het terras.
ZONDAG 15 JUNI 2005
Ondanks dat het zondag is moeten we op tijd opstaan voor het ontbijt. We zullen, evenals andere jaren, de kerkdienst in de Husúv Sbor kerk in Kladno bijwonen. De kerk was voor de Tweede Wereldoorlog een synagoge en is door de Joodse gemeenschap aan de Christelijke gemeente geschonken. Slechts één Jood van de Joodse gemeenschap heeft de oorlog overleefd. De kerk ligt in het centrum van de stad en de dienst begint om 09.00 uur. Bij binnenkomst worden we welkom geheten en begroet door enkele gemeenteleden. Twee vrouwelijke gemeenteleden lezen het bijbelgedeelte. Aan het eind van de dienst wordt een korte samenvatting gegeven van de inhoud van de preek, in het Engels, en Evert de Graaf vertaald dit. Hierna wordt onze groep uitgenodigd enkele liederen te zingen. Onder begeleiding van orgelspel zingen wij: Psalm 84 : 3 en 4, Psalm 150 : 1 en 3. Omdat op onze komst is gerekend worden we uitgenodigd om in één van de zalen onder de kerk koffie te komen drinken. Als we daar binnengaan zien we de tafels reeds klaarstaan met allerlei heerlijkheden. Het is fijne en goede ontmoeting met elkaar maar de klok tikt door en het wordt tijd voor vertrek. Nadat we afscheid hebben genomen van de predikant en enkele gemeenteleden gaan we weer terug naar het hotel waar we de lunch zullen gebruiken. De lunch bestaat uit: goulashsoep met brood . Na de lunch krijgen we de gelegenheid om de middag in Praag door te brengen. Meerderen maken hiervan gebruik, anderen blijven in het hotel om siësta te houden of om een (bos)wandeling te maken. Als we in Praag aankomen is het de bedoeling dat we via de Praagse Burcht met een rondwandeling door het gebouwencomplex met de Vitus kathedraal, het Gouden straatje e.d. weer naar de stad terug gaan. Even na 17.00 uur gaan we weer naar de parkeerplaats waar we wachten tot de bus er is. Als we weer bij hotel aankomen krijgen we tot 19.30 uur tijd voor onszelf. Meerderen maken van de gelegenheid gebruik om nog een tijdje heerlijk buiten op het terras te gaan zitten. Om 19.30 uur wordt gezamenlijk het diner gebruikt. Evert de Graaf gaat voor in gebed waarna het diner wordt opgediend. Na het diner worden, op het terras, de belevenissen en ervaringen van die dag wederom uitgewisseld.
MAANDAG 13 JUNI 2005
Vandaag is het alweer de vierde dag van onze reis. Het wordt opnieuw een lange dag want vandaag zullen we met de bus afreizen naar Berchtesgaden in Duitsland. Op weg daarnaar toe zullen we nog een bezoek brengen aan het voormalige concentratiekamp Mauthausen in de omgeving van Linz, Oostenrijk. Na het ontbijt worden de koffers ingeladen en als iedereen zijn plaats heeft ingenomen vertrekken we richting Linz. De reis gaat voorspoedig en de gesprekken komen al snel op gang. Nadat we geruime tijd hebben gereden wordt het tijd om een koffiepauze te houden. Hierna gaan we verder en het is prachtig weer als we om ca. 14.00 uur bij het voormalige kamp aankomen. Het gezelschap verdeeld zich in groepjes en gaan naar de ingang om een rondwandeling te maken over het kampterrein. In het museum, in één van de barakken, is een overzicht te zien wat zich, in de oorlog, in het kamp heeft afgespeeld. Hierna lopen we in de richting van de steengroeve. Om daar te komen moeten we gebruik maken van een trap met 186 stenen treden. Omdat het erg warm is zien de meeste mensen hiervan af. Ondanks dat zijn er toch enkelen die naar de steengroeve gaan. Daar aangekomen heerst er een vredige rust. De vogels fluiten en in een kleine waterplas kwaken de kikkers. Wat een tegenstelling met de situatie in de oorlog. Na enige tijd lopen we in een rustig tempo weer naar boven. Hierbij denken we aan de gevangenen die hier, in de oorlog onder de meest erbarmelijke weersomstandigheden, ook naar boven moesten lopen en dan wel met een stuk rots, van ca. 50 kg. op de schouders. Weer in het kamp aangekomen lopen we naar de zaal waar de film vertoond zal worden. Na afloop worden er in de boekwinkel nog informatieboekjes gekocht waarna we weer naar de bus gaan om onze reis naar Berchtesgaden te vervolgen. Onderweg naar Salzburg komen we in een hevige regen en hagelbui terecht, zo hevig dat de bus even op de vluchtstrook gaat staan. De reis gaat erg voorspoedig en zo komen we om ca. 18.15 uur bij hotel Fischer aan. We melden ons bij de receptie, krijgen de sleutels uitgereikt en een ieder zoekt zijn kamer op om zich wat op te frissen voor het diner. Om 19.30 uur wordt gezamenlijk het diner gebruikt.
DINSDAG 14 JUNI 2005
Als we, na het wakker worden, naar buiten kijken zien we dat de bergen in een dikke mist gehuld zijn. Het is dan ook de vraag of we wel naar het Adelaarsnest kunnen.Na het uitgebreide ontbijt verdwijnt de mist snel en we besluiten om toch naar het door Hitler gebouwde huis, genaamd Adelaarsnest te gaan. Dit huis is boven op een berg, 1834 m. hoog, gebouwd in de omgeving van Berchtesgaden. In een rustig tempo rijden we naar boven en komen bij de plaats waar de bus niet verder mag rijden. Van hieruit moeten we met de plaatselijke pendelbus naar de ingang van de tunnel die naar het Adelaarsnest leidt. Op weg naar boven hebben we een prachtig uitzicht op de omgeving. Via de tunnel komen we bij de lift die ons naar het 124 m. hoger gelegen huis brengt. Boven gekomen maken we een rondwandeling. Omdat het stralend weer is hebben we een prachtig uitzicht op het dal beneden ons en op de bergketens in de omgeving. Nadat we genoten hebben van de omgeving lopen we naar beneden om op het terras koffie te drinken en een rondwandeling te maken door de woning “Adelaarsnest” waar nu een restaurant in is gevestigd. Inmiddels tikt de tijd verder en wordt het tijd om weer naar beneden te gaan. Bij het busstation aangekomen nemen we weer plaats in onze eigen bus en gaan naar de Scharitzkehl Alm waar we gaan eten. Na het eten maken enkelen nog een korte wandeling door de omgeving waarna we weer in de bus stappen om een rondrit te maken en volgen de prachtige Panoramaroute. Het is prachtig weer waardoor we een prachtig uitzicht hebben op de omgeving. Aan het eind van de route komen we bij de Enzian brennerei. Hier worden, uit de gentiaanwortel, diverse likeuren gebrouwen. We krijgen een rondleiding en kunnen hierna de verschillende soorten likeuren proeven. In de winkel kunnen we de diverse likeuren kopen, waar gretig gebruik van wordt gemaakt. Als iedereen zijn inkopen gedaan heeft gaan we weer terug naar het hotel. Om 19.00 uur zullen we het diner gebruiken.
WOENSDAG 15 JUNI 2005
Vandaag is het alweer de zesde dag van onze reis en, ’s morgens, zullen we een bezoek brengen aan de stad Salzburg en ’s middags een boottocht maken op de Königssee. Na het ontbijt verzamelen we ons bij de bus om naar Salzburg te gaan. Omdat de bus niet in de stad mag parkeren worden we bij de burcht afgezet en er wordt afgesproken dat we om 13.00 uur weer zullen vertrekken. Iedereen kan op eigen gelegenheid een rondwandeling door de stad maken. Er zijn in deze stad erg veel bezienswaardigheden zoals verschillende kerken, het geboortehuis van Mozart enz. Als iedereen op het afgesproken tijdstip weer aanwezig is vertrekken we naar Königssee om een boottocht te gaan maken. In Königssee aangekomen lopen we naar de aanlegsteiger en als de boot is aangemeerd stappen we in en als iedereen zijn plaats heeft ingenomen varen we het meer op. We varen tussen de hoge bergen door en kunnen genieten van de prachtige omgeving. Als we zo enige tijd gevaren hebben haalt één van de bemanningsleden zijn trompet te voorschijn. Hij blaast hierop enkele tonen en we horen de echo hiervan door het dal klinken. Nadat dit ten gehore is gebracht varen we weer verder en zien in de verte de St. Bartholomeüskerk liggen. De boot legt aan en we krijgen de gelegenheid een rondwandeling te maken en de kerk te bezichtigen. Na enige tijd gaan we met de boot weer verder naar het volgende punt van de rondvaart. Ook hier gaan we van boord en maken een wandeling in de omgeving en gaan een kijkje nemen bij de Obersee, niet ver bij de Königssee vandaan. Het wordt tijd om weer terug te gaan naar de aanlegsteiger om terug te varen naar het plaatsje Königssee. Op weg daarnaar toe kunnen we nog genieten van de prachtige omgeving. Als we weer in het dorp aankomen lopen we in rustig tempo naar de bus om terug te gaan naar het hotel. Om 19.00 uur zullen we het diner gebruiken.
DONDERDAG 16 JUNI 2005
Vandaag staat een busrit naar de Grossglockner op het programma. Als we naar buiten kijken ziet het weer er niet zo mooi uit en is het maar de vraag of de busrit kan doorgaan.
Na het ontbijt wordt nog navraag gedaan naar de weersverwachtingen op de Grossglockner. Deze zijn zodanig dat besloten wordt om toch te gaan. Enkele reisgenoten geven er echter de voorkeur aan om naar Salzburg te gaan. Als de anderen hun plaats in de bus hebben ingenomen vertrekken we. Via Zell am See zullen we naar de Grossglockner rijden. Ondanks dat het wat regenachtig is kunnen we toch genieten van de prachtige omgeving. Als we in Zell am See aankomen is het tijd geworden om koffie te gaan drinken en we krijgen de gelegenheid om dit in één van de vele restaurants te gaan doen. Na drie kwartier vervolgen we onze reis en komen, na van de prachtige omgeving te hebben genoten, bij het begin van de route aan. Er wordt geïnformeerd naar de weersomstandigheden op de Grossglockner maar ons wordt afgeraden verder te rijden. Het is boven erg nevelig zodat het zicht op de omgeving erg slecht is. Besloten wordt om terug te gaan naar Berchtesgaden om te winkelen en het dorp te bezichtigen. Maar voor we dit doen gaan we terug naar Zell am See om wat te gaan eten en om een rondwandeling door het dorp te maken. Nadat we dit gedaan hebben rijden we weer verder en hoe dichter we bij Berchtesgaden komen hoe beter en mooier het weer wordt. Omdat een aantal mensen van de groep hebben aangegeven een rondleiding te willen gaan maken door de plaatselijke zoutmijn van de Salzbergwerk Berchtesgaden gaat de bus eerst hier naar toe om vervolgens de anderen naar het centrum van het dorp te brengen. Aan het eind van de middag kan een ieder die dat wil met de bus terug naar het hotel of men gaat op eigen gelegenheid. Om 19.00 uur zullen we het diner gebruiken.
VRIJDAG 17 JUNI 2005
Het is vandaag alweer de laatste dag van onze reis en er is afgesproken dat we om ca. 08 00 uur weer naar Putten zullen vertrekken. Onderweg zullen we nog een bezoek brengen aan het voormalige concentratiekamp Dachau even ten noorden van München. Als iedereen zijn koffers bij de bus heeft ingeleverd en zijn plaats heeft ingenomen zet de bus zich in beweging. De stemming in de bus is opperbest en de onderlinge gesprekken komen al snel opgang. Aan het eind van de ochtend komen we bij het voormalige kamp Dachau aan. We lopen naar de toegangspoort en zien de overbekende woorden op het hek staan “Arbeid macht frei”. Iedereen kan nu op eigen gelegenheid het museum bezichtigen en een rondwandeling maken over het terrein om een indruk te krijgen van wat er in de 2e Wereldoorlog zich heeft afgespeeld. Tegelijk wordt afgesproken dat we om ca. 12.30 uur weer zullen vertrekken want het is nog een lange reis naar Putten. Begin van de avond wordt nog een stop gehouden bij een restaurant waar we gezamenlijk een maaltijd zullen houden. Als iedereen klaar is en nog enkele inkopen heeft gedaan vertrekken we weer voor het laatste gedeelte van de reis. Bij een Raststätte wordt een laatste pauze gehouden en wordt er van chauffeur gewisseld. We nemen afscheid van Eric Westerhof en vervolgen onze reis. De reis gaat erg voorspoedig en zonder oponthoud komen we om ca. 22.00 uur bij de Nieuwe Kerk in Putten aan. We nemen afscheid van elkaar en een ieder gaat weer terug naar zijn eigen huis. Zo is er een eind gekomen aan een boeiende en indrukwekkende reis.