Vanwege ziekte binnen het bestuur is het helaas niet gelukt om de Nieuwsbrief op tijd per post te laten bezorgen.
Daarom hebben wij hem op de site gezet. Onze excuses voor dit ongemak.
Nieuwsbrief Stichting Oktober 44
September 2022
Jan van Mondfrans en Dirkje van Mondfrans-Hendriks
Twee namen in een lange lijst van slachtoffers, weergegeven in de Nijkerkse Courant van 18 mei 1945. Deze twee jonge mensen, inwoners van Nijkerk, kwamen om in Putten tijdens de beschietingen in Steenenkamer een maand eerder.
18 april 1945
Na een nacht van hevige gevechten aan de Voorthuizerstraat waar Canadese tanks op een Duitse verdedigingspost zijn gestuit, rollen de Canadese tanks het dorp Putten in waar zij enthousiast door de bevolking worden begroet. De Canadezen willen snel door richting het IJsselmeer om vluchtende Duitsers de pas af te snijden. Vrijwel ongehinderd rijden ze over de Stenenkamerseweg richting het IJsselmeer tot er door een Duitse soldaat een Panzerfaust wordt gegooid naar een Canadese tank. Hierop breekt er een vuurgevecht uit.
Tijdens dit vuurgevecht lopen op de Voordijk, op schietafstand van de Stenenkamerseweg, Jan van Mondfrans en Dirkje van Mondfrans-Hendriks met hun twee kinderen Cornelis (Kees, *17 april 1942 te Nijkerk) en Hendrika Maria (Hennie, *1 juli 1944 te Nijkerk). De negen maanden oude Hennie ligt in de kinderwagen en Kees is de vorige dag drie jaar oud geworden. Jan en Dirkje worden dodelijk getroffen, de kleine Kees wordt door een granaatscherf in zijn been geraakt en ook de kleine Hennie raakt gewond. Kees en Hennie worden naar het ziekenhuis in Barneveld gebracht (De Schaffelaar). De beide kinderen zijn te klein om te kunnen zeggen wie ze zijn waardoor Kees de naam Dicky Zeedijk krijgt tot zijn familie hen vindt. Kees wordt vanwege zijn verwondingen overgebracht naar een ziekenhuis in Nijmegen waar hij wordt geopereerd. Hennie herstelt van haar uiterlijke verwondingen. Hun ouders Jan en Dirkje worden opgebaard en gevonden door een oom van Dirkje, opperwachtmeester der marechaussee Gerrit Jacob Nieuwenhuis die op 23 april 1945 aangifte doet van hun overlijden te Putten.
Jan van Mondfrans en Dirkje van Mondfrans ontbreken op de lijst van slachtoffers die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Putten. Het bestuur doet onderzoek naar mensen die omgekomen zijn in de gemeente Putten met als doel ook het laatste paneel met namen completer te maken. Jan Willem Jonker en Gijs de Vries brachten de namen van dit jonge echtpaar onder onze aandacht: Jan van Mondfrans en Dirkje van Mondfrans-Hendriks. Hun namen zullen worden toegevoegd aan de namen van slachtoffers.
Herdenking razzia 1 en 2 oktober
Zaterdag 1 oktober 2022 herdenkt Putten de razzia die op 1 en 2 oktober 1944 in de gemeente heeft plaatsgevonden. De herdenking start om 19.00 uur bij het monument de Vrouw van Putten aan de Dorpsstraat. Nabestaanden en belangstellenden kunnen de herdenking ter plekke bijwonen of rechtstreeks volgen via internet: www.putten.nl/razziaherdenking.
Burgemeester H.A. Lambooij legt samen met zijn echtgenote een krans namens het gemeentebestuur. Hierna volgen verenigingen en instellingen. Twee kinderen uit groep 8 van basisschool Schovenhorst leggen een krans namens alle Puttense leerlingen. De overige leerlingen uit de klas van de kransleggers leggen allemaal een bloem. Fanfarecorps Excelsior en het Puttens Mannenkoor zorgen voor passende muziek. Tijdens de plechtigheid wordt niet gesproken en/of meegezongen.
In de Herdenkingshof staan stoelen klaar voor mensen die slecht ter been zijn. Ook is er ruimte voor rolstoelen. Zij kunnen op vertoon van een gehandicaptenparkeerkaart de auto parkeren in de Van Haersma de Withstraat (in te rijden vanaf de Papiermakerstraat). Alle bezoekers hebben de mogelijkheid om na afloop van de herdenking bloemen bij het monument te leggen. Aansluitend aan de herdenking is de Gedachtenisruimte aan de Dorpsstraat 127 geopend tot 22.00 uur. Na afloop van de herdenking organiseert Stichting Oktober 44 ook dit jaar een ontmoetingsmoment in Zalen en Congrescentrum De Aker, Fontanusplein 2 voor nabestaanden en belangstellenden.
Lotgenoten razzia 1 en 2 oktober
Sympathisanten hebben bij ons aangegeven dat er behoefte is om als nabestaanden een keer met elkaar te spreken over onder andere de impact van de razzia van Putten of andere punten die daar betrekking op hebben. Graag geven wij u daarvoor de gelegenheid en nodigen u uit op woensdagmiddag 19 oktober om 14.30 uur in Zalen en Congrescentrum De Aker, Fontanusplein 2 te Putten. Voor aanmelding of meer informatie kunt u terecht bij bestuurslid Wilma Knoppersen, tel. 06 22 68 30 67 of w.knoppersen@hetnet.nl.
Lezing van Katja Happe
Op uitnodiging van de Vrienden van Museum Sjoel Elburg verzorgt Katja Happe op donderdag 29 september 2022 een lezing onder de titel ‘Veel valse hoop – over de waarde van herdenken’.
Dr. Katja Happe is directeur van het voormalige kamp Ladelund, dat als buitenkamp van concentratiekamp Neuengamme diende. Na de razzia van Putten in 1944 werden meer dan honderd mannen in Ladelund vermoord. Op zaterdag 1 oktober 2022 heeft in Putten de jaarlijkse herdenking van de razzia plaats. Happe spreekt over beide gebeurtenissen en stelt de betekenis en de waarde van herdenken aan de orde.
Gegevens Sjoellezing
Plaats: De Haas – restaurant en zalencentrum, Jufferenstraat 21 te Elburg (ruime parkeermogelijkheden op het Schootsveld aan de Zwolscheweg)
Datum: Donderdag 29 september 2022, aanvang 19.30 uur
De toegang is gratis. Vanwege de kosten wordt er na afloop een collecte gehouden.
Voor meer informatie:
Stolperschwelle Wedel
Door corona uitgesteld, is op 21 maart 2022 een struikeldrempel geplaatst om te herinneren aan de slachtoffers van concentratiekamp Wedel, subkamp van Neuengamme. In de ruim tien weken dat dit kamp bestond zijn veel slachtoffers gevallen waarvan negen slachtoffers van de Puttense razzia. Bedenker en initiatiefnemer van de struikelsteen, de uit Keulen afkomstige kunstenaar Gunter Demning metselde de steen in de stoep, pal onder het naambord van de Puttener Weg.
Reis naar Sandbostel, Wöbbelin, Neustadt en Neuengamme
Op 29 april vertrok een afvaardiging van het bestuur met enkele sympathisanten voor een vijfdaagse reis naar o.a. Sandbostel om daar de herdenkingsplechtigheden bij te wonen. Tijdens deze reis werd elke dag een plaats van herinnering bezocht waar het gezelschap de herdenkingen bijwoonde en kransen werden gelegd. Naast Sandbostel werden Wöbbelin, Ludwigslust en Söltorf bezocht. Bij het station in Söltorf heeft van 12 tot 15 april 1945 een volle trein met gevangenen stilgestaan. Deze trein afkomstig uit Beendorf was op weg naar Wöbbelin. In Wöbbelin waren al twee treinen met gevangenen aangekomen waarop de trein bij het station in Söltorf drie dagen moest wachten. Er werd geen eten of drinken verstrekt, dit heeft veel slachtoffers geëist. Op 2 mei woonde het gezelschap de presentatie van het project Ort der Verbundenheit bij, waarna beide reisgezelschappen de volgende dag hun reis hebben voortgezet naar Neustadt. Hier werden de slachtoffers van de ramp met o.a. de Cap Arcona herdacht. Voor nabestaanden was er gelegenheid om plaats te nemen in een schip die hen bracht naar de plaats waar de schepen zijn gezonken. Een ieder kreeg een witte roos uitgereikt die in het water werd gegooid ter nagedachtenis aan hen die hier hun leven verloren. Een impressie van de reis kunt u zien op de Facebookpagina van Stichting Oktober 44.
Reis Project Ort der Verbundenheit
Twee mei vertrok een bus met 35 personen naar Neuengamme om daar de presentatie van de gemaakte posters in het kader van het project Ort der Verbundenheit bij te wonen. Veel van de reizigers zijn nabestaanden die een poster van hun geliefde gingen ophangen aan de wand bij het Plattenhaus. Initiatiefnemers Karin van Steeg (posterproject Putten ) en Pieter Dekker (oud-bestuurslid van Stichting Oktober 44, auteur van Putten na de razzia) begeleidden de groep. Tijdens de reis was ook Omroep Gelderland aanwezig die een reportage maakte. Na een rondleiding op het kampterrein startte om 15.00 uur de presentatie van de drukplaten waarna de gemaakte posters werden opgehangen. Voor veel deelnemers aan de reis was het de eerste keer dat zij Neuengamme bezochten. Een reis die bij velen blijvende indrukken heeft achtergelaten. De reportage van Omroep Gelderland is terug te zien
Jaarvergadering 2022
Woensdag 1 juni werd de jaarvergadering gehouden. Voor deze avond was Frank Krake, auteur van De Laatste Getuige uitgenodigd. Tevens heeft Karin van Steeg een film vertoond over het posterproject Ort der Verbundenheit.
Na het overlijden van Wim Aloserij, de hoofdpersoon in het boek De Laatste Getuige, heeft Frank nog enkele hoofdstukken toegevoegd waarin hij de reis die hij met Wim maakte, beschrijft. Tijdens het bezoek van Frank en Wim aan concentratiekamp Husum-Schwesing heeft Wim een indrukwekkend interview gegeven waar een documentaire van is gemaakt. Deze dertig minuten durende documentaire genaamd Wim is zondag 8 mei 2022 gepresenteerd in concentratiekamp Husum-Schwesing.
Tijdens de pauze was er gelegenheid om de boekentafel te bezoeken en de vitrines te bekijken waarin documenten en geschonken objecten tentoongesteld waren. Tevens was er gelegenheid om informatie te verkrijgen met betrekking tot het project Ort der Verbundenheit. Zie voor meer informatie of mail naar
Na de pauze vertelde Frank Krake over zijn nieuwe boek; De Grootste Bankoverval Allertijden. Dit waargebeurde verhaal vertelt het verhaal van een groep jonge mensen die zich verenigen in hun verzet tegen de bezetters. Onder het oog van de Duitsers plegen zij een bankoverval van ongekende omvang.
Puur Putten
Donderdag 18 augustus van 13.00 - 17.00 uur stond het winkelcentrum van Putten in het teken van Puur Putten. Naast de diverse acts en het Kindplein was er een kleine markt met lokale producten, kunst en informatieve stands. Ook Stichting Oktober 44 was met een stand aanwezig waar informatie kon worden opgevraagd en verhalen worden gedeeld.
DUO marathon
Op zaterdag 20 augustus werd de Duo Marathon Putten gehouden. Op deze mooie zomerdag was er voor de lopers en fietsers een route uitgestippeld langs de mooiste plekjes van de gemeente Putten. Onderweg kon men genieten van een hapje en een drankje.
De Duo Marathon Putten (DMP) is een jaarlijks terugkerend recreatief sportevenement waar, naast het lopen en fietsen, de beleving van de omgeving en de daarbij behorende cultuur en smaak centraal staan. De DMP volgt een route waarbij de mooiste plekjes van Putten en omgeving worden gepasseerd met verrassende rustpunten. Ieder jaar sponsoren zij een goed doel en dit jaar was er voor Stichting Oktober 44 gekozen.
Na afloop overhandigde de organisatie een cheque van € 1109,05 aan voorzitter Jan van den Hoorn. Stichting Oktober 44 wil de organisatie van DUO marathon Putten en een ieder die dit mogelijk heeft gemaakt van harte bedanken.
Rabobank ClubSupport
Rabobank steunt ieder jaar lokale clubs en verenigingen. Leden van Rabobank kunnen stemmen op een club, vereniging, stichting naar keuze. Hoe meer stemmen hoe groter de geldelijke steun. U kunt ook weer stemmen op Stichting Oktober 44. Tot en met dinsdag 27 september heeft u de mogelijkheid uw stem uit te brengen. Dus snel gaan stemmen!
Bijdrage 2022
Uit onze gegevens blijkt dat niet elke sympathisant zijn financiële bijdrage voor 2022 heeft overgemaakt. Als het u betreft, wilt u dit dan z.s.m. doen? Het rekeningnummer van Stichting Oktober 44 is NL56RABO0317770659. Alvast hartelijk bedankt!
Bestuurswisseling
Mei jl. is Alexander Vonhof toegetreden tot het bestuur. Alexander is een zoon van Johannes (Joop) Vonhof, een van de weinige teruggekeerden van de razzia. Begin juli werden we opgeschrikt door het bericht dat Alexander met ernstige gezondheidsproblemen in het ziekenhuis was opgenomen. Na een periode van revalidatie is hij inmiddels weer thuis. We wensen hem van harte beterschap en een spoedig herstel toe.
Onze secretaris Elly Hazeleger heeft vanwege gezondheidsproblemen haar taak als secretaris overgedragen aan Evert Lubbersen. Elly blijft voorlopig de nieuwsbrieven verzorgen.
Nieuwe Publicaties
Historisch onderzoek of dagboeken die na jaren ineens opduiken leveren mooie boeken en/of getuigenverklaringen op waarbij de razzia van Putten direct of indirect een rol speelt.
Verhalen rond de oorlog in Putten
De auteur Cees van den Brink ging op zoek naar het oorlogsverleden van zijn opa en stuitte op verhalen die verdienden om verteld te worden. Met niet eerder gepubliceerde foto’s.
Lang zouden zij leven
Deze keer naast een boek ook een aflevering van de serie Lang zouden zij leven van de Oorlogsgravenstichting waarin Wiete Rengers Hora Siccama centraal staat. Wiete Rengers Hora Siccama was een van de aanslagplegers. Later wordt hij opgepakt voor andere verzetsactiviteiten en tijdens een vluchtpoging na een arrestatie raakt hij dodelijk gewond en overlijdt op 28-jarige leeftijd. Via deze link kunt u de aflevering bekijken.
Terugbik 2022
- 19 april: Herdenking van de bevrijding van Putten bij het monument voor de vier gevallen Canadezen aan de Voorthuizerstraat
- 19 april: Herdenking van de bevrijding van Kamp Amersfoort. De herdenking is terug te kijken.
- 29 april - 3 mei: Vijfdaagse reis naar Sandbostel, Wöbbelin, Neustadt en Neuengamme
- 29 april: Herdenking van de bevrijding van concentratiekamp Sandbostel
- 1 en 2 mei: Herdenking van de bevrijding van concentratiekamp Wöbbelin
- 2 - 3 mei: Tweedaagse reis naar Neuengamme in het kader van het project Ort der Verbundenheit
- 3 mei: Herdenking in Neuengamme en Neustadt
- 4 mei: Nationale Dodenherdenking van de oorlogsslachtoffers op de Oude Algemene Begraafplaats in Putten
- 1 juni: Jaarlijkse bijeenkomst voor sympathisanten
- 18 juni: Regionale Veteranendag Zeewolde
- 1 augustus: Herdenking Meensel-Kiezegem
Zondag 1 augustus vond er in Meensel-Kiezegem (B) een herdenking plaats waarbij namens Stichting Oktober 44 een bloemstuk is gelegd. Meensel-Kiezegem is een van de gemeenten in Europa waar net als in Putten een aanslag is gepleegd door het verzet waarop een vergeldingsactie volgde waarbij veel slachtoffers zijn gemaakt.
- 18 augustus: Puur Putten
- 20 augustus: DUO marathon
Agenda Stichting Oktober 44
- t/m 27 september Rabo Clubsupport
- 29 september: Scholendag
Twee weken zijn de kinderen bezig geweest om aan de hand van een weggevoerde te leren wat er precies is gebeurd in Putten op 1 en 2 oktober 1944. Deze lessen worden afgesloten tijdens de scholendag met een bezoek aan de Oude Kerk en een stille tocht naar de Herdenkingshof waarna ook de Gedachtenisruimte wordt bezocht.
- 1 oktober: Herdenking van de razzia op 1 en 2 oktober
11 oktober: Tocht van Vrees en Hoop
Kamp Amersfoort organiseert op dinsdag 11 oktober de Tocht van Vrees en Hoop. Tijdens deze tocht worden de gevangenen herdacht die deze zelfde tocht liepen op 11 oktober 1944; het was het transport waartoe ook de slachtoffers van de razzia van Putten behoorden. U bent van harte uitgenodigd om mee te lopen. Opgave en meer informatie.
- 14 en 15 oktober: Herdenkingsreis Concentratiekamp Neuengamme
- 22 en 23 oktober: Herdenking Aurich-Engerhafe
- 12 november en 14 november: Volkstrauertag Ladelund