Zeventig jaar geleden, in 1946, werd de heer Konings als godsdienstonderwijzer verbonden aan de hervormde gemeente van Putten. Hij is dat 31 jaar gebleven: tot zijn pensionering in 1977. Vanwege zijn werkzaamheden werd hij ook wel hulpprediker of catecheet genoemd.
Tijs van den Brink
Na zijn pensionering bleef hij in Putten wonen. In 1984 overleed hij op de leeftijd van 71 jaar. Hij is in Putten begraven. Als godsdienstonderwijzer stond hij altijd min of meer in de schaduw van de predikanten. Daardoor werd wel eens vergeten hoe veel hij in en voor Putten gedaan en betekend heeft. Reden om hem, zijn optreden en werk nog eens naar voren te halen. Zijn drie zoons werkten welwillend mee aan dit artikel.
Zeventig jaar geleden, in 1946, werd de heer Konings als godsdienstonderwijzer verbonden aan de hervormde gemeente van Putten. Hij is dat 31 jaar gebleven: tot zijn pensionering in 1977. Vanwege zijn werkzaamheden werd hij ook wel hulpprediker of catecheet genoemd. Na zijn pensionering bleef hij in Putten wonen. In 1984 overleed hij op de leeftijd van 71 jaar. Hij is in Putten begraven. Als godsdienstonderwijzer stond hij altijd min of meer in de schaduw van de predikanten. Daardoor werd wel eens vergeten hoe veel hij in en voor Putten gedaan en betekend heeft. Reden om hem, zijn optreden en werk nog eens naar voren te halen. Zijn drie zoons werkten welwillend mee aan dit artikel.
Dirk Daniel Konings werd op 5 april 1912 in Ooltgensplaat (ZH) geboren. Zijn roepnaam was Dirk. Hij was een zoon van Christiaan Konings en Klara Fun. Van de acht kinderen in dit gezin was Dirk de derde. Vader Christiaan Konings was bedrijfsleider op een grote boerderij. Na de lagere school werkte Dirk op de boerderij bij zijn vader. Daarnaast nam hij onder leiding van ds. E. van Asch de studie voor godsdienstonderwijzer ter hand. Konings daarover later: Van ds. Van Asch heb ik veel geleerd, onder andere ook het roken van een stevige sigaar…
Op 1 juli 1937 trouwde Dirk Konings met Johanna Kransse, geboren op 21 november 1913 in Sommelsdijk. Het paar werd in Middelharnis kerkelijk bevestigd door de plaatselijke predikant, de bekende ds. L. Blok (1907-1998).
Uit hun huwelijk zijn drie zoons geboren: Christiaan (Chris), Leendert (Leen) en Dirk Johannes (Dick). Zij wonen respectievelijk in Rijssen, Nijkerk en Voorthuizen.
Mevrouw Konings was er niet alleen voor haar gezin, ze vergezelde Konings bij tal van gelegenheden. Mevrouw Konings is op 6 augustus 1989 overleden.
NAAR PUTTEN
Eind dertiger jaren van de vorige eeuw behaalde Dirk Konings de acte godsdienstonderwijs. Volgens een regionale krant beoordeelde de (vrij links georiënteerde) examencommissie hem als de minst slechte van de toen aanwezige examenkandidaten…
Ingaande 1 oktober 1946 werd hij voor een periode van vijf jaar in Putten benoemd als godsdienstonderwijzer. Over evaluatie of verlenging van het contract is later nooit weer gesproken: Putten zonder Konings was niet meer denkbaar en omgekeerd.
In oktober 1946 had hervormd Putten twee predikanten: L. Kievit en G. Boer. Op 3 augustus 1947 kwam de derde daarbij: Jac. Van Dijk. Eens schreef die zijn werkopdracht voor Konings op een afgescheurde flap van een rouwkaart met brede zwarte randen, met als aanhef: Sire! Tot aan zijn pensionering heeft Konings met 14 dienstdoende predikanten samengewerkt.
Vanwege de woningnood in Putten was er in 1946 moeilijk aan woonruimte te komen. Daarom verhuisde het gezin Konings pas in januari 1947 naar Putten.
Op 14 oktober 1946 leidde ds. G. Boer (1913-1973), die van 1946-1949 in Putten stond, Konings in tot godsdienstonderwijzer van Putten. Konings later daarover: "Ds. Boer moest me dan de weg wijzen, b.v. naar adressen achter in Huinen of Veenhuizerveld. Een auto hadden we nog niet. Soms fietste ik met hem samen of achter hem aan, op onverharde wegen, zonder straatnamen, op weg naar een huisnummer met E… of C… of nog iets anders. Een dag later wist ik soms al niet meer hoe ik op dat adres een volgende keer moest komen..."
PUTTEN NA DE RAZZIA
Putten was net na de oorlog een ge- en verslagen gemeente. Konings werd steeds geconfronteerd met de gevolgen van de razzia. Zelf had hij in de oorlog ook het nodige meegemaakt, al was dit niet te vergelijken met wat de weggevoerden uit Putten meemaakten. Hij was namelijk bij een razzia in december 1944, samen met twee broers, door de Duitsers opgepakt en te werk gesteld in het Ruhrgebied. Ze moesten gebombardeerde spoorlijnen herstellen. Nog jaren na de bevrijding dook en kromp hij ineen als er een vliegtuig overkwam. In het Ruhrgebied leidde hij 's zondags, voor zover de omstandigheden dat toelieten, regelmatig kerkdiensten.
In Putten is Konings altijd nauw betrokken geweest met alles wat met de razzia te maken had. Net na de oorlog kwamen er van de overheid of Rode Kruis regelmatig pakketjes met persoonlijke bezittingen van omgekomen Puttenaren binnen. Konings heeft er wel 150 bij de nabestaanden thuisbezorgd. Later zei hij daarover dat het wel gebeurde dat hij op weg ging om een pakketje te bezorgen maar halverwege terugkeerde, omdat hij op dat moment de moed niet kon opbrengen.
Konings was in 1982, onder voorzitterschap van W. Torsius, een van de oprichters van de Stichting Oktober 44. Regelmatig ging hij mee naar Ladelund. Dat wilde hij graag, hoewel hij maar niet alles goedvond wat er gebeurde. Zo was hij op zondag 7 juli 1974 ook in Ladelund. Op die dag werd de finale WK voetbal Nederland-West Duitsland gespeeld. Konings was niet wettisch of moralistisch, maar het leek hem niet dat velen op zondag naar die voetbalwedstrijd zaten te kijken.
WELEERWAARDE HEER
Bij de taakomschrijving van Konings hoorde ook preken. Tot aan de opening van de Zuiderkerk in 1965, liet men hem relatief vaak in de verenigingsgebouwen van Huinen, Veenhuizerveld en Steenenkamer preken.
Verder hoorde bij zijn taakopdrachten: bijstand verlenen in het pastoraat, catechisaties geven en op zaterdagen begrafenissen leiden. De predikanten zelf wilden namelijk de zaterdagen vrijhouden voor het maken van de preek. Daarbij werd vergeten dat de heer Konings zelf ook vaak preekte. Wel gaf ds. Kievit Konings mee: "Bereid je preken altijd goed voor. Als je op zaterdag een begrafenis moet leiden, houd dan de vrijdag vrij voor het maken van de preek."
In de beginjaren had Konings bij begrafenissen altijd de 'hoge zijde' op. Evenals de mannelijke familieleden en buren van de overledenen. Omdat niet iedereen een 'hoge zijde' had, werd die vaak uitgeleend aan elkaar. Zo kon het gebeuren dat hij in een buurtschap dezelfde 'hoge zijden', soms 'kachelpijpen' genoemd, vaker dan eens tegenkwam, maar dan wel op verschillende hoofden, ongeacht of ze wel precies pasten…
Konings deed altijd een goed verzorgde preek en had een goede stem. Veel gebaren maakte hij niet. Hij deed geen pogingen om in preken populair te wezen of te wedijveren met begaafde predikers.
Godsdienstonderwijzers droegen tijdens preken geen toga. Wel droeg Konings, evenals de meeste andere godsdienstonderwijzers, tijdens het preken altijd een overhemd met hoge, opstaande boord, met omgeslagen punten, de zogenaamde 'vadermoorde(naa)r'.
Konings was in alle wijken breed inzetbaar. Hij kon gemakkelijk met jong en oud omgaan. Vijanden had hij niet. En hij beschikte over een fikse dosis humor. En niet te vergeten had hij een groot incasseringsvermogen.
Hij kon het best hebben dat iemand eens tegen hem zei: "O, jie hadd'n zeker ok geen zin om te warken. Daorum bin je mar godsdienstonderwiezer e worren?"