Oktober 44, 659 mannen weggevoerd... slechts 48 keerden terug

door Roel Kleine

ELBURG - Van vijf personen die betrokken waren bij de razzia heeft de stichting Oktober 44 deze week persoonlijke bezittingen teruggevonden. Ze zijn 'opgedoken' in het grootste holocaust-archief van de wereld, dat is gevestigd in Bad Arolsen.

Bij enkelen werden ze al teruggebracht door het bestuur van de stichting Oktober44. Dit tot grote verrassing van de overlevenden of nabestaanden.

Een van hen is de Elburgse L. de Melker-Quist. Haar broer Leendert werd tijdens zijn oponthoud in Putten opgepakt op de fatale datum 1 oktober 1944. Met de Puttense mannen kwam hij ook in het grote kamp Neuengamme terecht, maar hij overleed tijdens het ruimen van blindgangers (niet ontplofte bommen) in Hamburg (Spaldingstrasse).

Enkele maanden geleden wist de Elburgse nog steeds niet waar haar broer was begraven, totdat zij in contact kwam met de stichting Oktober 44. Medewerkers wisten haar te vertellen dat haar broers' laatste rustplaats is gelegen op Ohlsdorf, een van de grootste begraafplaatsen van Europa.

"Ik droomde altijd van Leendert en tegen mijn moeder zei ik steeds dat hij wel terug zou komen", zegt de Elburgse als zij de waardepapieren en de portefeuille van haar broer in handen krijgt. Maar ook foto's van zijn echtgenote en Quist's moeder, zitten nog gaaf in de portemonnee.

Verwonderd toont Quist zich over de dichtkunst van haar broer, die op een briefje, destijds geschreven in kamp Amersfoort, onder meer de bezetter op de hak nam.

In de Amertsfoortsche dreven.
Ligt het kamp van P.D.A.
Waar 4 duizend menschen leven.
Rozentuin en knuppelslag (bis*).
Zijn aan de orde van de dag.

De onderduiker en de guppen?
Klandestiene handelaren.
En dan ook de joden klappen.
Zitten allen bij elkaar
Hollands glorie inderdaad.(bis*)
Zitten achter prikkeldraad.

‘T gekanker en die plagen
Zijn voor ons nog heusch geen strop.
Maar als flinke Nederlanders.
Houden wij de koppen op.
Want heel kort duurt nog maar de tijd (bis*).
Dat wij worden bevrijd.

Biij commande en ‘twee drie vier.
Wordt marcheren je geleerd.
Mutsen ab die (....) links hier.
Zak daar jij doet het verkeerd.
In’t apel staan is de ramp.(bis*)
Van ons concentratiekamp.

* bis betekend in het Latijn “tweemaal”



De Elburgse kan echter niet vertellen wat het hangertje met de vorm van een handje en daarop nummer 13 voorstelde. Ook dit sieraad zat in de portefeuille van Leendert Quist.

"Jemig wat een verrassing. Ik ben er heel blij mee", roept Quist verrukt uit over de persoonlijke bezittingen van haar overleden broer.

 

Stichting Oktober 44
Midden Engweg 1
3882 TS Putten

Design by Acadia